Năm 2020 quả là một năm với nhiều biến động lớn, quy mô rung chuyển toàn cầu, tiêu điểm là dịch cúm CoVid-19 khiến nhiều cường quốc mất mặt và một nước "ít quan trọng" như Việt Nam trở thành điểm sáng. Hòa chung xu thế đó mình cũng tung ra một phần mềm "Made in Viet Nam" nhưng hướng đến người dùng quốc tế. Chém thế thôi chứ nó thật ra xuất phát từ nhu cầu cá nhân.

CoBang là phần mềm quét mã QR dành cho desktop Linux. Mã QR đang ngày càng phổ biến, nó là phương tiện để trao đổi thông tin khó viết và khó nhớ. Một trong những hoàn cảnh mình bị buộc phải đụng đến mã QR là khi mình cần kết nối vào một mạng wifi nhưng không biết password. Thông tin wifi đó thì có lưu trong điện thoại nhưng điện thoại không cho xem password (một quan điểm kì cục của những người thiết kế HĐH điện thoại ban đầu). May thay hồi đó mình dùng điện thoại Xiaomi và nó nó chức năng chia sẻ thông tin wifi qua mã QR. Trong khi những phần mềm quét mã QR có ra rả trên Android thì trên Linux lại rất hiếm. Lí do của sự hiếm này là khi nói đến "quét mã QR", người ta chỉ hình dung đến việc cầm điện thoại lên soi thôi. Hồi đó trên laptop mình dùng QtQR nhưng khá cùi và có bug. Điều đó làm nảy sinh nhu cầu bức thiết là phải tạo một phần mềm mới. Dù nhu cầu là có nhưng vì có nhiều công việc gấp hơn nên mình đành trì hoãn đến năm nay mới bắt tay vào làm, nhân dịp muốn tìm một luồng gió mới thay cho công việc làm web hàng ngày.

Do cũng khá am hiểu những lớp công nghệ bên dưới desktop Linux nên mình dễ dàng hình dung được việc cần dùng những thư viện, công nghệ gì bên dưới và liên kết chúng ra sao. Thành tố quan trọng nhất là GStreamer, một thư viện/framework xuất sắc của thế giới Linux. Nó giúp hiện thực hóa ý tưởng của mình về cách luồng media vận hành ra sao: Sau khi lấy nguồn video liên tục từ webcam thì dòng video sẽ được chia làm 2 nhánh, một nhánh cho hiển thị lên cửa sổ giao diện, nhánh kia thì cho tách ra từng frame, lấy ảnh, và cho vào thư viện ZBar để soi tìm mã QR. Về giao diện đồ họa thì mình đi ngược với hot trend "cross-platform" để gắn bó với GTK, một thư viện native trên Linux.

Nghe đồn giới IoT muốn ứng dụng Bluetooth LE nhưng gặp khó.

Quay đi quay lại thì mình thấy thư viện về Bluetooth có độ hoàn thiện nhất là BlueZ. Khó ở đây là thư viện này được tạo ra với mục đích dành cho viết ứng dụng Linux, vì nó dùng event loop của GLib ở trỏng. GLib là một trong những thành phần lõi của bộ GTK, bộ toolkit dành cho lập trình giao diện đồ họa của Linux. Đã thế nó còn dùng D-Bus nữa chứ. D-Bus là một đường giao tiếp chung, cho phép các ứng dụng desktop giao tiếp với nhau. Sau đây là ví dụ về ứng dụng của D-Bus: Vào thời mà Yahoo Messenger còn phổ biến, dân Linux thường chat Yahoo bằng một phần mềm "nhiều trong một" tên là Pidgin (ngoài Yahoo ra, còn có thể chat cùng lúc với Google Hangout, Facebook Messenger). Phần mềm này có khả năng thú vị là nhận biết khi nào máy bạn đang có mạng, rớt mạng để hiện chỉ thị tương ứng (trạng thái màu xám, các avatar bạn bè bị phủ màu xám). Khi có mạng trở lại thì phần mềm này sẽ tự đổi trạng thái, tự đăng nhập vào các dịch vụ chat và cập nhật danh sách bạn bè. Để nhận biết tình trạng mạng, nó không chơi trò cơ bắp là liên tục kết nối đại vào server nào đấy. Thay vì vậy nó trao đổi với một phần mềm khác tên là NetworkManager. Khi rớt mạng hoặc có mạng, NetworkManager sẽ thông báo trên đường D-Bus và các phần mềm khác "đăng ký" vào D-Bus sẽ nhận được tin.

Đối với những người cần dùng thiết bị USB-3G (như cục D-Com 3G của Viettel chẳng hạn), trên Linux cũng có một phần mềm tên là ModemManager, chạy ngầm để khai thác thiết bị này, ví dụ như chọn sóng của nhà mạng nào, nhập username, password để quay số vào nhà mạng đó, bật sang chế độ data, gửi tin nhắn SMS v.v. ModemManager cũng cho phép giao tiếp qua D-Bus. Chẳng hạn khi cắm thiết bị vào thì danh mục của Network Manager sẽ xuất hiện mục để kết nối mạng 3G, hoặc bạn có thể viết ứng dụng riêng để gửi tin nhắn SMS, lấy các danh bạ lưu trong SIM, tất cả bằng việc giao tiếp với ModemManager qua D-Bus.

The Mi Flora sensor is a small Bluetooth Low Energy device that monitors soil moisture, air temperature and water conductivity. It is useful for agriculture, and due to its low price, it can be easily reach by small farms. On the other hand, it worths for us to invest more software support for it.

My idea is to make a Python asyncio-based library to help access it.

Objective:

• asyncio
• Python 3

BeagleBone Black khi bán ra thường được cài sẵn Debian 7 (Wheezy). Đây là phiên bản quá cũ (phát hành 2013) nên các phần mềm đi theo nó thường không đáp ứng đủ nhu cầu. Ví dụ tại AgriConnect, tôi viết phần mềm để chạy trên BeagleBone, dùng ngôn ngữ Python, cần những feature của Python 3.5 trở lên. Thế nhưng trong repository của Debian 7 chỉ có Python 3.2. Việc cài Python từ source code thì hơi bất tiện vì quá trình biên dịch khá nặng trong khi sức mạnh CPU của BeagleBone thì có hạn. Bởi vậy, tốt hơn thì nên nâng cấp Debian để sử dụng phần mềm, thư viện mới hơn từ repo của nó. Ví dụ, Debian 8 (Jessie) thì có Python 3.4, Debian 9 (Stretch) thì có Python 3.5.

Để nâng cấp Debian thì tôi thường lấy image từ https://rcn-ee.com/rootfs/. Để ghi image ra thẻ nhớ thì tôi không dùng dd, mà dùng bmaptool để cho tốc độc cao hơn và biết quá trình ghi tới đâu.

Khi nâng cấp Debian thì có một điều cần lưu ý là nên nâng cấp từng bước, từ 7 lên 8, 8 lên 9, chứ không nên nhảy cóc từ 7 lên 9. Lí do là bị vướng bootloader và tính năng bật tắt cape của BeagleBone.

Hiện nay, trên https://rcn-ee.com/rootfs/ không còn image Debian 8 nữa. Tôi đã kịp giữ lại một bản sao ở đây: http://quan.hoabinh.vn/Downloads/BeagleBone/Debian-2016-04/.

I'm building IoT gateway based on BeagleBone Black at the startup AgriConnect, with Python as the primary programming language.

When the application grows complex, the board shows to be weak. We cannot find stronger board than BeagleBone, so the only option is to try to make our app run lighter. We try to adopt latest Python version, now is 3.6, to take advantage of optimization work in them. The latest Debian image for BeagleBone is stretch (Debian 9), which doesn't include Python 3.6 in its repository.

There are some backport packages of Python 3.6 for Debian 9, but only for amd64 arch. Fortunately they provide a build script. I can use it to build for armhf arch, which is in BeagleBone boards.

How to build for armhf? The board is weak, we should not run the build process directly on BeagleBone. It can take some days!

In my work, I always use Git as command line. But I often use a GUI program to have better view on version history. Gitg is my usual choice.

Since the inclusion of Gtk3-based Gitg in Ubuntu, some annoying bugs have started to appear. One is that Gitg's source view doesn't respect Monospace font setting of the desktop environment.

I filed a bug report to Gitg developers, but it seems that it is Ubuntu theme problem, so no fix for Gitg is given.

Bài viết này Why We Chose Vue.js ví von tếu thật: Nếu như Backbone là vô chính phủ (không ai lãnh trách nhiệm), Angular là chế độ độc tài thì Vue.js là chủ nghĩa xã hội.

Nói tới sự tương quan giữa phần mềm và chính trị mới nhớ, phong cách của phần mềm nguồn mở giống như chủ nghĩa xã hội: làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu. Bạn viết phần mềm với một tâm thế không mong cầu lợi nhuận (mặc dù phần mềm nguồn mở vẫn trả lại lợi ích cho bạn một cách gián tiếp), bạn viết phần mềm rồi quăng mã nguồn ra cho cộng đồng, ai thích xài thì xài, ai thấy cần cải tiến thì cứ việc sửa trên mã nguồn đó rồi lại đóng góp trở lại cho cộng đồng. Mà khi bạn cho không phần mềm cho cộng đồng, không có nghĩa là bạn quăng ra cái đống bùi nhùi cẩu thả. Các dự án phần mềm nguồn mở đều đặt chất lượng và tính cộng tác lên hàng đầu, nên code phải viết cẩn thận sạch sẽ, test tiếc cẩn thận, tài liệu rõ ràng đầy đủ. Phần mềm nguồn mở không bị áp đặt về thời hạn hoàn thành nên không có lý do gì để rút ngắn công đoạn.

Phần mềm nguồn mở đã trở thành một dòng chảy, một xu thế không thể cưỡng lại. Những cái tên quen thuộc như Chromium (lõi của Chrome và Cốc Cốc), Firefox, Android, UniKey, Java, Python, NodeJS, MySQL... đều là phần mềm nguồn mở. Microsoft trước kia là "thế lực thù địch", từng cố gắng thuyết phục khách hàng tránh xa phần mềm nguồn mở bằng câu nói "Linux là cộng sản" (vâng, đây gọi là sự "tự do tư tưởng" của nền chính trị Mĩ, khi gắn vào đầu người dân một mặc định "cộng sản là thứ xấu xa"). Thế nhưng 2 - 3 năm gần đây Microsoft đã chuyển hướng về phía phần mềm nguồn mở một cách mạnh mẽ và đóng góp nhiều vào các dự án khác nhau.

Cũng giống như phong trào CNXH ngoài đời thực, khi một số quốc gia tự xưng CNXH lại có màu sắc "độc tài" trong đó, thì một số dự án phần mềm nguồn mở lớn cũng xoay quanh những "nhà độc tài", mà các lập trình viên trong đó gọi vui là "Benevolent Dictator For Life", như Linux, Python.

Trong phong trào Internet of Things, khi mà báo chí công nghệ suốt ngày tung hô về nó, mình lại đón nhận nó với sự dè dặt. Vì mình hiểu các tay nhà báo công nghệ đa số viết bằng tinh thần marketing, đa số bài báo gốc được viết ở Âu Mĩ, nơi điện hầu như không bao giờ cúp và Internet nhanh gần như mạng LAN, nơi hiếm khi phải gọi cho nhà mạng để thông báo sự cố rớt mạng.

Vì thế hệ thống giám sát & điều khiển cho nhà trồng tự động hóa của mình chạy trên mạng LAN là chính, chỉ sử dụng Internet khi các "bác nông dân" tụi mình muốn truy cập vào hệ thống từ nhà ở (không ở gần vườn).

Hệ thống đi vào hoạt động chưa được 1 tháng mà đã mấy lần nếm quả đắng với Internet khi mà buổi tối bỗng rớt mạng, từ nhà không thể truy cập vào để bật máy bơm lên được. Lúc này, mình mới nghĩ, may mà mình không đi theo trào lưu IoT, đưa bộ điều khiển trung tâm lên cloud, không thì mọi giao tiếp bị "đứt gánh" luôn. Những lúc rớt mạng thế này, nếu là ban ngày thì mình vẫn có thể xách máy chạy ra vườn để truy cập vào hệ thống qua mạng LAN.

Để truy cập vào một hệ sơ sở dữ liệu (CSDL), ta luôn cần 3 thông số: địa chỉ server, username và password. Sẽ không là vấn đề khi một chương trình được cấu hình tự động để truy cập vào hệ CSDL, nhưng nhiều khi ta phải kết nối vào giao diện dòng lệnh, để tự tay làm một số việc với dữ liệu, và phải đối mặt với sự phiền hà của việc tìm lại và khai báo username, password. Username có thể dễ hơn vì ta thường đặt một username dễ nhớ, nhưng password thì luôn phải rắc rối và thường ta không thể nhớ được, phải cất đâu đó. Đã phải mất công tìm kiếm, mà tự tay gõ cũng phiền nữa. Thế nhưng với PostgreSQL, ta có một mẹo để làm việc này nhẹ nhàng hơn.

PostgreSQL cho phép "gắn kết" một tài khoản user trong nó với tài khoản user của hệ điều hành. Ví dụ trên hệ điều hành (Linux, Unix) ta có user quan và trong PostgreSQL ta tạo một user (role) cũng tên quan, thì khi ta đang đăng nhập vào hệ điều hành dưới user quan, ta có thể truy cập ngay lập tức vào PostgreSQL dưới role quan mà không cần đăng nhập, tức là không phải khai báo hostname, username và password.

Thay vì ta phải gõ