Nhân việc sắp tới có bảy năm gần như liên tiếp (chỉ đứt đoạn một năm) mà chỉ có ngày 29 Tết thay vì 30, mình sẽ kể những điểm lý thú trong âm lịch Việt Nam 🇻🇳 (và Trung Quốc).
Âm lịch Việt Nam dựa vào chu kỳ Mặt Trăng để tính tháng, nhưng vẫn dựa vào Mặt Trời để căn chình lại năm. Ví dụ nó quy ước ngày nào chứa điểm sóc thì ngày đó là đầu tháng âm lịch. "Sóc" là thời điểm mà Trái Đất -> Mặt Trăng -> Mặt Trời thẳng hàng, người ở nửa bên đêm của Trái Đất sẽ thấy đó là đêm tối nhất, vì Mặt Trăng ở hẳn sau lưng bên kia rồi, bởi vậy có câu thành ngữ "tối như đêm 30", vì đêm 30 có "sóc", hoặc sát với "sóc" mà.
"Ngày" tính bằng chu kỳ tự quay của Trái Đất, mà tháng thì tính bằng chu kỳ Mặt Trăng và chu kỳ Trái Đất bay quanh Mặt Trời, và các con số này lại không tròn trịa nên chu kỳ gặp lại "sóc" chỉ là lưng chừng 29 - 30 ngày, thành thử có tháng thì 29 ngày, có tháng thì 30.
Vì căn cứ theo Mặt Trời nên có sự nhiễu động của yếu tố "múi giờ" nữa. Ví dụ khi "sóc" xảy ra, nếu ở Việt Nam là 23h30 của ngày hôm trước thì ở Trung Quốc là 00h30 của ngày hôm sau, do múi giờ Trung Quốc đi trước Việt Nam một tiếng. Có nghĩa là đầu tháng âm lịch của hai nước rơi vào hai ngày khác nhau. Hệ quả là sẽ có lúc hai nước ăn Tết vào hai ngày khác nhau, dù xài chung một hệ thống lịch 😃.
...